Is het verschil tussen stad en platteland echt bepalend voor ongelijkheid in Nederland? Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) zegt van niet. In een nieuw rapport laat het SCP zien dat geografische locatie nauwelijks invloed heeft op iemands kansen in het leven. Wat wél telt: je inkomen, gezondheid, opleiding en sociale netwerk.
Zeven klassen van ‘totaalkapitaal’
Het onderzoek van SCP verdeelt de respondenten in zeven sociale klassen, gebaseerd op wat zij ‘totaalkapitaal’ noemen. Dat is een combinatie van economisch, sociaal, cultureel en persoonskapitaal. Denk aan geld, maar ook aan je mentale en fysieke gezondheid, je opleidingsniveau, je culturele interesses en je sociale contacten. Volgens het SCP kun je niet op basis van iemands woonplaats, zoals provincie, beleidsregio of de Randstad, voorspellen tot welke sociale klasse iemand behoort.
De regionale verschillen
Er zijn wel regionale verschillen in economisch kapitaal. Zo is er een ‘kapitaalstrook’ tussen IJmond en Zuidoost-Noord-Brabant waar mensen gemiddeld meer verdienen. Maar op andere vlakken, zoals sociaal en cultureel kapitaal, zijn er geen duidelijke regionale patronen. Wat wel met regio te maken heeft, is het gevoel dat sommige gebieden door de landelijke politiek worden vergeten. Vooral in Groningen leeft sterk het idee dat Den Haag onvoldoende oog heeft voor hun problemen en behoeften.
Sociale verschillen wegen zwaarder dan geografische
Volgens het SCP is ongelijkheid in Nederland minder een geografisch probleem en meer een sociaal vraagstuk. Nederland is een compact land met goede infrastructuur en digitale netwerken. Ongelijkheid zit vooral in sociale verschillen. Over verschillen in (on)gezondheid door de leefomgeving rept het SCP niet.
Verder lezen
Het rapport van het SCP lees je hier.
We hebben ons tot dit artikel laten inspireren door een artikel van het platform Stadszaken.nl. Dat artikel lees je hier: Stadszaken.nl (tip: kijk ook eens naar hun zeer lezenswaardige nieuwsbrief!).
Foto: Nisangha / iStock.com.
September 2025