- Status
- Afgerond
- Jaar van uitgave
- 2025
- Contactpersoon
- Annelot van Rooij, GGD IJsselland
In de Overijsselse kern Boskamp werkten inwoners, zorgpartijen, de gemeente Olst-Wijhe en GGD IJsselland zij aan zij in het ZonMw-project ‘Gezond Boskamp’. Inclusie, beweging en ontmoeting stonden centraal. Het project heeft laten zien dat een participatieve aanpak, ondanks uitdagingen, kan leiden tot waardevolle samenwerkingen en concrete verbeteringen in de leefomgeving.
Het doel van dit project? Eenzaamheid tegengaan, de leefbaarheid vergroten en bouwen aan een gemeenschap waar iedereen zich welkom voelt en de gezondheid voorop staat.
Een gezonde leefomgeving creëren
Het project ‘Gezond Boskamp’ sloot aan bij bestaande initiatieven en voegde een extra dimensie toe aan de gezondheidsaspecten. Er werd niet alleen gekeken naar bestaande plannen, maar ook naar wat ontbrak of verder uitgewerkt kon worden. Het doel was om de fysieke omgeving zo in te richten dat deze zou bijdragen aan zowel fysieke als sociale gezondheid. Dit werd gedaan door meer groen toe te voegen, verbindingen te leggen tussen verschillende partijen en voorzieningen en de sociale cohesie te versterken.
Waarom Boskamp
Het pittoreske Boskamp is gelegen in het landelijke buitengebied van de gemeente Olst-Wijhe in Overijssel. Boskamp zag een verandering in het voorzieningenniveau en stond voor de uitdaging om jongeren te behouden. Door te investeren in een gezonde leefomgeving, kon de leefbaarheid en sociale verbinding versterkt worden.
Participatieve aanpak en actiegerichte samenwerking
Bij het project ‘Gezond Boskamp’ stonden de inwoners en andere betrokkenen centraal. Deze betrokken partijen waren zorgorganisatie Carinova, woon-zorgcomplex Overkempe, gemeente Olst-Wijhe en GGD IJsselland.
Het project werd participatief en actiegericht aangepakt, wat betekent dat alle acties werden bedacht en uitgevoerd in samenwerking met de gemeenschap. Door deze werkwijze ontstond er voldoende draagvlak en werd er daadwerkelijk ingespeeld op de behoeften en wensen van de inwoners.
"Het idee was om met Gezond Boskamp aan te sluiten bij de bestaande gebiedsaanpak omdat hier al actief in geparticipeerd werd. Dit bleek uiteindelijk toch lastig. Het is niet gelukt om echt eigenaarschap bij inwoners te creëren voor Gezond Boskamp. Toch hebben we met een kleiner groepje alsnog mooie resultaten gehaald in de vorm van het Rondje Boskamp. Hopelijk wordt dit veel gebruikt in de toekomst." - Annelot van Rooij (GGD IJsselland).
Het project bestaat uit drie fasen:
1. Initiële plannen en doelstellingen
Lopende plannen werden geïnventariseerd en mogelijkheden geïdentificeerd om positieve gezondheid en een sociale leefomgeving te versterken. Samen met de betrokkenen werden doelen opgesteld en thema’s gekozen waar energie zit.
nov 2024: Behoeften van betrokkenen zijn in beeld
Tijdens interviews in oktober deelden zestien betrokkenen hun ervaringen over de saamhorigheid, de actieve verenigingen en de groene omgeving van Boskamp. Lokale verenigingen, zorginstellingen en inwoners brachten hierin belangrijke thema's aan het licht, zoals de behoefte aan meer ontmoetingsplekken, betere verbinding tussen zorginstellingen en buurtbewoners, en ontbrekende voorzieningen zoals een buurtwinkel. Enkele voorgestelde initiatieven waren een wandelroute, een beweegroute en activiteiten voor ontmoeting.
2. Uitwerking in deelprojecten
In deze fase werden de gekozen thema's uitgewerkt in concrete deelprojecten. Samen met de inwoners en andere partijen werden deze projecten opgezet en uitgevoerd.
apr 2025: Kansrijke ideeën
Na interviews met betrokkenen in de Boskamp werd in januari een groepsgesprek met inwoners georganiseerd. Met de methodiek van ‘positieve gezondheid op de tekentafel’ werden ideeën ontwikkeld om de Boskamp gezonder te maken. Om breder draagvlak te krijgen, werd een vragenlijst verspreid onder de rest van de Boskamp. Meer dan 70 inwoners hebben op die manier gestemd op de bedachte ideeën en verschillende inwoners willen betrokken blijven bij het project. De ideeën met de meeste stemmen zijn door het projectteam bekeken en getoetst op haalbaarheid. De meest kansrijke ideeën waren: het aanleggen en verbinden van een kabouterpad en het plaatsen van bankjes op centrale locaties. In mei werden de locaties bezocht met inwoners en betrokken organisaties om de plannen verder uit te werken, de uitvoering volgde snel daarna. De andere ideeën bleven in overweging voor verdere uitwerking.
3. Uitvoering en evaluatie
Tijdens de uitvoeringsfase werden de deelprojecten uitgevoerd en onderzoeksresultaten gedeeld. Door middel van onderzoek kon het proces tussentijds worden bijgestuurd. Uiteindelijk werden twee eindproducten met voorbeelden van succesvolle interventies en werkzame elementen ontworpen voor bewonersparticipatie en een gezonde leefomgeving. Deze zijn te downloaden onder het kopje Downloads links bovenin deze pagina.
Bevindingen en Aanbevelingen
Uit het project Gezond Boskamp blijkt dat inwoners zich thuis voelen in hun wijk en weinig behoefte hebben aan grote aanpassingen. Het betrekken van inwoners bleek tijdrovend en complex door uiteenlopende verwachtingen. De participatie viel uiteindelijk lager uit dan gehoopt. Toch leverde participatie met de methode positieve gezondheid op de tekentafel waardevolle ideeën op. Daarnaast deelden 70 inwoners hun mening via een digitale vragenlijst.
Voor toekomstige projecten is het belangrijk om vanaf de start voldoende tijd te nemen voor een goede inventarisatie. Het is van belang inwoners en lokale partners actief te betrekken en aan te sluiten bij wensen en mogelijkheden voor participatie. Stimuleer eigenaarschap bij inwoners en creëer een centrale plek voor initiatieven. Begin zonder vooraf vaststaande plannen, werk flexibel, leer van eerdere projecten en gebruik de methodiek positieve gezondheid op de tekentafel om co-creatie te bevorderen.
Rondje Boskamp en nieuwe inzichten
Dit project heeft geleid tot concrete aanpassingen in de leefomgeving: het Rondje Boskamp. Dit is een route met kabouterpalen, beweeg- en muziektoestellen, bankjes en extra bomen. Deze toevoegingen dragen bij aan verschillende aspecten van positieve gezondheid en zijn toegankelijk voor jong en oud – inclusief bewoners van Carinova en Overkempe.
Naast fysieke aanpassingen heeft het project ook gezorgd voor intensievere samenwerking tussen betrokken partijen. Dit heeft waardevolle inzichten opgeleverd over het proces van inwonersparticipatie en het werken aan een gezonde leefomgeving. Deze lessen vormen een stevige basis voor toekomstige initiatieven en zijn vastgelegd in twee rapportages.
Meer informatie
Benieuwd naar wat de succesvolle interventies en werkzame elementen binnen dit project waren? De twee rapportages ‘Werken aan een Gezonde Leefomgeving’ en ‘Werken aan inwonersparticipatie’ zijn te downloaden links bovenin deze pagina.
Ook op de site van ZonMw lees je meer over dit project: Gezond Boskamp | ZonMw Projects.
Professional? GGD'en baseren zich in hun advisering over een gezonde leefomgeving op de GGD Kernwaarden voor een Gezonde Leefomgeving, deze lees je via GGD GHOR Nederland.
Afgerond: Juli 2025
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door ZonMw, programma Gezonde Leefomgeving Integrale Aanpak.
Dit project is een samenwerking van Gemeente Olst-Wijhe, GGD IJsselland, zorgorganisatie Carinova, woon-zorgcomplex Overkempe en bewoners.