Er wordt bij infrastructuurprojecten steeds vaker rekening gehouden met verbetering van de leefomgeving. Het CPB heeft via een innovatieve methode die kijkt naar woningwaarde de meerwaarde van verbetering van leefbaarheid (o.a. minder geluidsbelasting, schonere lucht, een kwalitatief betere ruimtelijke kwaliteit en verbetering van de sociale cohesie) in beeld gebracht.
In de afgelopen twintig jaar zijn steeds meer integrale infrastructuurprojecten uitgevoerd met als doel om niet alleen de bereikbaarheid te verbeteren, maar ook de leefbaarheid. De verbetering van de leefbaarheid speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol bij ondertunnelingen van wegen of bij de herontwikkeling van stationsgebieden. Op dit moment ontbreekt het aan informatie over de waardering van leefbaarheidseffecten bij dit type projecten, waardoor deze effecten niet goed worden meegenomen in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s). Om deze reden heeft het CPB een aantal onderzoeken uitgevoerd om kennis te ontwikkelen over leefbaarheidseffecten bij integrale infrastructuurprojecten in Nederland.
Het CPB heeft de leefbaarheidseffecten gemeten door de extra waardestijgingen van omliggende huizen te onderzoeken voor een aantal concrete projecten, waaronder de eerder in een AWGL-project onderzochte ondertunneling van de A2 in Maastricht. Leefbaarheidseffecten bestaan uit een betere luchtkwaliteit, minder geluidsoverlast en minder goed meetbare effecten zoals sociale cohesie en kwaliteit van de publieke ruimte. Het blijkt dat integrale ondertunnelingsprojecten, zoals in Maastricht en Delft, tot aanzienlijke leefbaarheidseffecten leiden, die deels voor een waardestijging van huizen zorgen.
Het CPB komt op grond van het onderzoek tot een aantal denkrichtingen voor beleid:
- Verstrek meer informatie over de gezondheidseffecten van geluidsoverlast en luchtvervuiling in de leefomgeving.
- Laat vastgoedeigenaren financieel bijdragen aan integrale infrastructuurprojecten om de lusten en lasten van investeringen in integrale infrastructuurprojecten beter te verdelen.
- Neem de extra waardestijgingen van huizen bij ondertunnelingen mee in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s).
Het hele rapport kun je downloaden op deze website.
mei 2023