Beweegplekken in de openbare ruimte voor senioren

Er is steeds meer aandacht voor de beweegvriendelijke omgeving. In beweging blijven is immers belangrijk, ook om gezond ouder te worden. Toch worden nieuw gerealiseerde beweegplekken in de praktijk soms weinig gebruikt. Wat maakt een beweegtuin voor ouderen tot een succes? Welke kennis is beschikbaar en hoe wordt deze toegepast?

Onze onderzoekers deden literatuuronderzoek naar succesfactoren voor beweegtuinen en beweegroutes voor senioren. Vervolgens voerden zij gesprekken met focusgroepen. Deze groepen bestonden uit professionals bij drie gemeenten en bij hen betrokken sportorganisaties, zorginstellingen en intitiatiefnemers/vrijwilligers. In deze groepsgesprekken namen zij het proces van initiatief tot en met evaluatie van twee beweegtuinen in drie Nederlandse beweegtuinen onder de loep. Professionals bleken de uit de literatuur voortkomende succesfactoren over het algemeen te herkennen. Van de zes beweegplekken werden er slechts twee succesvol genoemd door de gemeenten.

Samenwerking is de sleutel

In het onderzoek bleek dat aanvragen voor een beweegtuin meestal binnenkomen bij de afdeling publieke ruimte. Hierdoor gaat de aandacht vooral naar de locatiekeuze, veiligheid en keuze van de toestellen. Pas als blijkt dat een beweegplek niet wordt bezocht, worden de beleidsafdelingen sport en ook uitvoeringsorganisaties betrokken om activiteiten te organiseren op de locatie.

De inbreng van initiatiefnemers/senioren blijkt cruciaal bij het realiseren van een beweegplek. Bij succesvolle beweegplekken is er sprake van actieve samenwerking tussen de gemeente en de initiatiefnemers. Deze senioren hebben vaak een groot netwerk in de wijk en werpen zich op als ambassadeur van de beweegplek. Via contacten met bijvoorbeeld seniorenverenigingen genereren zij bekendheid voor  activiteiten die op de beweegplek worden georganiseerd. Dit vraagt van de initatiefnemers veel inzet en soms ook standvastigheid. Tegelijk zorgt het voor eigenaarschap onder de doelgroep.

Inge van den Broek, onderzoeker: ‘Wat ik zo leuk vond aan het project was het enthousiasme van de deelnemers. Iedereen is positief over een beweegtuin en zoekt naar een manier om het tot een succes te maken. Door het samenbrengen van de verschillende afdelingen, samenwerkingspartners en senioren ontstonden er tijdens het gesprek nieuwe ideeën en inzichten om bij een mogelijke volgende beweegtuin zaken anders aan te pakken.’

Aanbevelingen

Als bij een gemeente een verzoek binnenkomt tot een beweegplek voor senioren is het belangrijk om te beseffen dat een beweegtuin geen doel op zich is maar een middel om beweging te stimuleren. Besteed daarom aandacht aan de volgende aspecten:

• Betrek vanaf het begin beleidsmatige en uitvoerende professionals met kennis over en ervaring met een beweegvriendelijke omgeving en de doelgroep.
• Onderzoek behoefte achter de vraag om een beweegplek te realiseren en onderzoek of het plaatsen van hardware voldoet aan deze behoefte .
• Wanneer er voor wordt gekozen om een beweegplek te realiseren maak dan gebruik van het BVO-model (White paper beweegvriendelijke omgeving, Kenniscentrum Sport en Bewegen)

Meer weten?

Het hele onderzoek lees je in het onderzoeksrapport. In samenwerking met Hogeschool Fontys schreven de onderzoekers een artikel voor het Magazine Sport & Gemeenten, het vaktijdschrift van Vereniging Sport en Gemeenten (VSG). Het onderzoeksrapport en het artikel vind je onder downloads.

Looptijd: najaar 2023 – voorjaar 2024

Dit project is een samenwerking van GGD Hollands Noorden, GGD’en Brabant, Kenniscentrum Sport en Bewegen en UMC Utrecht