Invloed luchtverontreiniging door industrie op chronische ziekten

In dit onderzoek bekeken we gegevens over medicijngebruik voor chronische ziekten in Zeeland in relatie tot luchtverontreiniging door industrie. Het onderzoek biedt enerzijds inzicht in de relatie tussen luchtverontreiniging afkomstig van industrie en chronische aandoeningen. Anderzijds geeft dit onderzoek inzicht in bruikbaarheid van de CBS-data voor dit type milieugezondheidsonderzoek. Daar zijn nog wel wat haken en ogen aan!

Industriële luchtverontreiniging

Hoewel de luchtkwaliteit in Nederland gemiddeld is verbeterd, leidt luchtverontreiniging nog altijd tot een kortere levensverwachting van 13 maanden. De industrie kan een grote bijdrage hebben op de (lokale) luchtverontreiniging en dus op onze gezondheid. Rondom de Kanaalzone Terneuzen – Sas van Gent zijn verschillende zware industrieën actief, zoals een grote petrochemische fabriek, kunstmestfabrieken en een broomfabriek. Het gebied grenst aan België, waar ook zware industrie aanwezig is. Burgers in de gemeente Terneuzen zijn aanzienlijk meer bezorgd over hun gezondheid vanwege de industrie in hun omgeving dan gemiddeld in de provincie Zeeland.

Gebruik bestaande databases

In dit onderzoek is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande databases. De blootstelling aan luchtverontreiniging modelleerden we met een verspreidingsmodel. De chronische aandoeningen zijn bepaald aan de hand vangegevens over voorgeschreven geneesmiddelen. Hiervoor gebruiken we CBS-gegevens over medicijngebruik verkregen via zorgverzekeraars. In het onderzoeksgebied Zeeuws Vlaanderen wonen ongeveer 110.000 burgers. Over de periode 2012- 2017 betekent dit dat er meer dan een half miljoen (herhaalde) registraties zijn. Deze gegevens zijn geanalyseerd in de beveiligde CBS-omgeving, waarvoor we bij onze wetenschappelijk partners van Erasmus terecht konden.

Het gebruik van de CBS-data heeft als belangrijke voordeel dat het omvangrijk is, met de statistische voordelen van dien. Ondanks de overweldigende hoeveelheid gegevens en variabelen blijkt zo’n register ook essentiële informatie over belangrijke variabelen te missen. Of er kan alleen een ruwe schattingen van zo’n variabele worden gemaakt. In ons onderzoek leek er bijvoorbeeld een aanzienlijk verschil te zijn in de voorgeschreven medicatie tussen huisartsen, maar informatie over welke huisarts de medicijnen heeft voorgeschreven ontbreekt in de dataset. We hebben dit daarom benaderd door de dichtstbijzijnde huisartsenpraktijk van elke burger na te gaan, maar dat zal vast niet helemaal kloppen met de werkelijkheid.

Resultaten: verband tussen industriële luchtverontreiniging en chronische aandoeningen

Uit ons onderzoek bleek dat er in Zeeuws Vlaanderen vaker medicijnen tegen hart- en vaatziekten worden voorgeschreven aan mensen met een hogere blootstelling aan fijnstof en stikstofoxiden. Geneesmiddelen tegen ontstekingsreacties worden vaker voorgeschreven bij hogere blootstelling aan fijn stof en zwaveldioxide. In het onderzoek leek het ook soms of blootstelling aan luchtverontreiniging leidt tot minder voorschrijven van medicijnen. Hiervoor hebben we geen duidelijke verklaring. Over het algemeen gold; hoe langer de blootstelling (in jaren), hoe hoger het medicijngebruik voor de onderzochte chronische ziekten.

Meer informatie

Wil je snel weten wat we hebben onderzocht en wat de uitkomsten zijn? Download het rapport. Voor de gehele onderbouwing en complete literatuurlijst verwijzen we naar het wetenschappelijk artikel in Environmental Research (2022).

Het onderzoek maakt deel uit van het proefschrift van de onderzoeker (Erasmus Universiteit, 2022). Een publieksvriendelijke samenvatting van de onderzoeken in dit proefschrift lees je op de website van GGD Zeeland.

Dit project is een samenwerking van GGD Zeeland, Erasmus MC en Universiteit Utrecht (IRAS).