Lokale verschillen lood-in-bodem-beleid

Op veel plaatsen is onze bodem verontreinigd met lood, vooral door vroegere industriële activiteiten waarbij lood is toegepast in bijvoorbeeld de productie van verf en benzine. De gezondheidsrisico’s van blootstelling aan lood blijken groter dan eerder is verondersteld. Het heeft een nadelig effect op het leervermogen en leidt tot IQ-puntenverlies bij jonge kinderen. Gelukkig onderkennen steeds meer gemeenten de problematiek en maken specifiek beleid om bodemverontreidiging met lood aan te pakken. We onderzochten de verschillen, knel- en verbeterpunten van het lokale beleid. 

Grote verschillen in lokaal beleid

Dit onderzoek richt zich op het beleid in Amsterdam, Rotterdam, Zaanstad en in de provincie Zuid-Holland. Ook is beperkt onderzoek gedaan bij enkele andere gemeenten en omgevingsdiensten. Met een bestuurskundig analysekader hebben we verklaringen voor de overeenkomsten en verschillen in beleid in beeld gebracht. Deze bleken ook iets te zeggen over het verloop en de effecten ervan. 

Amsterdam

In Amsterdam is de bodem in de oude stadskern sterk verontreinigd met lood. De gemeente is terughoudend geweest met communicatie over de gezondheidsrisico’s en met het aanpakken van de verontreiniging. De bodemverontreiniging werd niet als groot probleem gezien en de gemeente ging ervan uit dat bewoners weinig behoefte hebben aan sanering. Daar lijkt nu (2019) verandering in te komen. In afstemming met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied ontwikkelt de gemeente nieuw lood-in-bodembeleid.

Rotterdam

Ook in Rotterdam is de grond vaak sterk verontreinigd met lood door onder andere de activiteiten van loodwitfabrieken in het verleden. De gemeente Rotterdam heeft in nauwe samenwerking met de omgevingsdienst (DCMR) en GGD een BIO (Bijzonder Inventariserend Onderzoek) opgezet met als doel identificatie van probleemgebieden en prioritering van aanpak. Op basis hiervan worden eerst kinderspeelplaatsen en daarna (grote) moestuinen en/ of stadslandbouwlocaties aangepakt. 

Zaanstad

De loodwitindustrie uit het verleden heeft ook in Zaanstad een flinke loodverontreiniging van de bodem veroorzaakt. De gemeente heeft op basis van beschikbare informatie een aantal risicowijken (wijken met sterke bodemverontreiniging met lood) aangewezen voor onderzoek en aanpak. Dit zijn wijken met onder meer kinderspeelplaatsen, 17.600 particuliere woningen met tuin, corporatiewoningen en bedrijven. Zaanstad pakt het onderzoek gefaseerd aan en doet niet meer onderzoek dan gesaneerd kan worden. Daarnaast is er een subsidieregeling voor particuliere eigenaren, hier lijkt vooralsnog weinig gebruik van gemaakt.

Meer informatie

De onderzoekers schreven een artikel voor Vakblad Bodem (april 2019). Je vindt het via downloads. Of ben je benieuwd naar de uitgebreide rapportage? Download dan het onderzoeksrapport. 

Dit onderzoeksproject is een samenwerking van GGD Rotterdam-Rijnmond, GGD Amsterdam, GGD Hollands-Midden, Gemeente Rotterdam, Gemeente Amsterdam en Erasmus Universiteit.