Desktopstudie: Gelijke kansen op groen en gezond: geleerde lessen over samenwerken met bewoners

 Groen in de leefomgeving heeft bewezen positieve effecten op gezondheid. Zo helpt groen tegen de negatieve effecten van hitte en is groen goed voor de mentale gezondheid. Wijken met een lagere sociaaleconomische status hebben vaak minder groen. En kampen met gezondheidsachterstand. Hoe kunnen GGD’en, gemeenten en anderen samenwerken met wijkbewoners bij het vergroenen van de leefomgeving?

Zoals bleek uit het eerdere AWGL project 'Verkoeling bij hitte'hebben inwoners uit wijken met een lagere sociaal economische status (SES) vaker moeite met verkoeling vinden in de eigen woning en in de eigen buurt. Vooral voor mensen die wonen in deze (w)armere wijken kan dus potentieel de meeste gezondheidswinst door groen worden behaald.

Samenwerken met bewoners vergroot de kans dat interventies toegankelijk, bereikbaar en op maat van de doelgroep zijn en verhoogt de autonomie en betrokkenheid van inwoners. Maar hoe doe je dat als het gaat om meer groen in de wijk? 

Geleerde lessen over samenwerken met bewoners 

Dit project richt zich op lessen uit Nederlandse groen-interventies waarbij is samengewerkt met wijkbewoners. Er is gesproken met projectleiders of initiatiefnemers van zeven uiteenlopende praktijkvoorbeelden. In deze gesprekken zijn geleerde lessen opgehaald welke zijn gebundeld in een handzame factsheet. De lessen zijn ingedeeld aan de hand van drie hoofdthema’s die passen bij het thema Gelijke kansen op groen.  

• Verdeling van groen
  in welke wijken wordt vergroend, hoe wordt hierover besloten, en wat is belangrijk bij het ontwerp?  
• Gelijke kansen in procedures
  kunnen alle verschillende wijkbewoners meedoen, en hoe worden zij ondersteund of gestimuleerd?  
• Gelijke kansen in erkenning
  soms is extra inspanning nodig om de samenwerking op gang te brengen. 

Hoewel er aan de voorkant veel moeite wordt gestoken in de samenwerking met wijkbewoners bij het inrichten of ontwerpen van groen, mist vaak een vervolg: wordt het groen nu echt daadwerkelijk gebruikt door de wijkbewoners? Dit kan worden onderzocht door observaties van het gebruik van groen of door korte gesprekjes te voeren met groengebruikers. Een dergelijk vervolg aan groeninitiatieven kan nuttige inzichten opleveren voor de betreffende initiatieven, maar ook voor nieuwe projecten. 
Marjolein Stoopendaal (GGD West-Brabant)

Passie in de praktijk 

In de gesprekken met projectleiders en initiatiefnemers had de passie voor groen én voor samenwerking met wijkbewoners de boventoon. Er zijn nuttige tips en ervaringen gedeeld, veelal aan de hand van anekdotes uit de praktijk. Een voorbeeld is het verhaal vanuit IVN, waarbij benadrukt werd dat je vooral moet aansluiten bij de beleefwereld van de wijkbewoners. Zo hebben zij in Breda samengewerkt aan een gezonde buurt, door veel activiteiten te organiseren rondom de in de buurt alom bekende hond Puk. Puk bleek de beste sociaal werker uit de buurt en bracht de nodige energie om de samenwerking met wijkbewoners een impuls te geven.  

Meer informatie 

Alles over dit onderzoek lees je in het rapport wat je kunt downloaden (links bovenaan deze pagina). Ook de factsheet met geleerde lessen over samenwerken met bewoners vind je onder de downloads.   

 Dit project is een samenwerking van de Brabantse GGD’en, GGD Noord- en Oost Gelderland, Hogeschool Utrecht en Pharos.