Verkoeling bij hitte

Hoe wordt hitte in en om de woning beleefd? En welke persoonlijke factoren en omgevingsfactoren hangen daarmee samen? We onderzochten het, gebruik makend van data uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (mensen van 18 jaar en ouder) uit 2020 van 6 GGD’en. Bijna de helft van de mensen blijkt matig of slecht verkoeling te vinden in hun woning, tuin of buurt. Deze problemen zijn het grootst bij mensen die moeite hebben met rondkomen, mensen met een kwetsbare gezondheid en jongvolwassenen.

In totaal zijn gegevens van bijna 140 duizend respondenten geanalyseerd. Naast gegevens uit de Gezondheidsmonitor zijn op buurtniveau ook externe omgevingsfactoren zoals de hoeveelheid groen, de omgevingstemperatuur en afstand tot koele plekken meegenomen.   

Wie houdt het hoofd koel?

Bijna de helft van de mensen kan bij aanhoudende warmte matig of slecht verkoeling vinden in de woning (44%) of in tuin of buurt (49%).

De groepen met meeste problemen met hitte in en om de woning zijn mensen:

• Die jong zijn (18-34 jaar)
• Die moeite hebben met rondkomen
• Met slecht ervaren gezondheid
• Met een broze gezondheid
• Die in verstedelijkt gebied wonen
• Die vinden dat ze onvoldoende groen in hun omgeving hebben

Daarnaast zagen de onderzoekers dat mensen die aangeven dat hun woning geschikt is om oud in te worden, even vaak aangeven dat zij matig of slecht verkoeling kunnen vinden als in gewone woningen. 35% van de mensen die in een levensloopbestendige woning woont, kan in de woning matig of slecht verkoeling vinden en 45% kan matig of slecht verkoeling vinden buiten in de tuin of buurt.  

Aanbevelingen

Voor zowel gemeenten, provincies, wooncorporaties en zorg- en welzijnsorganisaties hebben de onderzoekers de volgende aanbevelingen:

• Ga aan de slag in stedelijk gebied, maar ook daarbuiten 
• Besteed extra aandacht aan mensen die moeite hebben financieel rond te komen
• Neem hitte mee bij subsidies/leningen voor levensloopbestendige woningen
• Besteed extra aandacht aan hitte in huurwoningen

Hiermee aan de slag? Gebruik het factsheet, beschikbaar bij de downloads (linksbovenaan deze pagina).

Patrick Klaassen, GGD Gelderland-Zuid:
“Wat mij verbaasd heeft is dat het percentage inwoners wat moeite heeft met het kunnen vinden van verkoeling zo enorm hoog is met 45-50%. Ik had al een vermoeden dat een groot deel van de Nederlanders moeite heeft met de hitte, maar dit gaat wel om erg veel mensen. Wat ik ook verassend vond is dat bewoners van levensloopbestendige woningen niet vaker verkoeling kunnen vinden in en rondom de woning. Dit soort woningen en de directe omgeving zouden juist moeten voorzien in koelte om de al kwetsbare bewoners te beschermen tijdens periode van hitte.”

 Aanbevelingen voor bredere aanpak van hitte

• Combineer hittemaatregelen binnen de domeinen van gezondheid, gebouw en gebied
• Ontwikkel een Lokaal Hitteplan
• Neem hitte mee in campagnes gericht op verduurzaming van woningen
• Zet openbare gebouwen in als plekken om verkoeling te vinden

Sluit hierbij aan bij aanpalend beleid: Gemeenten hebben bestaand beleid op het terugdringen van gezondheidsachterstanden, aanpak eenzaamheid en gezond ouder worden. Neem ook hitte-adaptatie daarbij mee.

Presentatie

Patrick Klaassen (GGD Gelderland-Zuid) presenteerde de onderzoeksresultaten. Kijk hier de presentatie terug.

Rapport

Download het rapport voor alle resultaten en achtergronden.Download ook ons factsheet voor eerdergenoemde aanbevelingen voor gemeenten, provincies en wooncorporaties.

Op 27 juni 2023 zijn de resultaten gepresenteerd op het symposium 'Hitte in de Stad: Hete Hangijzers' in Amsterdam. Begin juli 2023 besteedde 'Max Vandaag, de website voor 50+' in een artikel uitgebreid aandacht aan het onderzoek.

Verder lezen over dit onderwerp? Kijk eens op de website Kennisportaal klimaatadaptatie - bijvoorbeeld in het kennisdossier Hitte. En heb je al eens naar onze andere projecten binnen het thema 'klimaat' gekeken? Onze Desktopstudie: schaduwcreatie tegen UV-straling kent bijvoorbeekd raakvlakken met dit onderzoek.

In februari 2024 publiceerde Rooilijn platform een artikel over het onderzoek. 

Looptijd: September 2022 - Juni 2023

Dit project is een samenwerking van GGD Gelderland-Zuid, GGD Gelderland-Midden, GGD Noord- en Oost Gelderland, GGD Haaglanden en GGD Rotterdam-Rijnmond, Hogeschool van Amsterdam, Radboud UMC, Gemeente Nijmegen, KAR gemeenten, Provincie Gelderland en Provincie Zuid-Holland.