Gezondheidseffecten van wonen in hoogbouw

De Nederlandse stedenbouw gaat de hoogte in. Door de beperkte ruimte in combinatie met de woningbouwopgave is hoogbouw een van de oplossingen. In deze desktopstudie zochten we uit welke invloed de milieufactoren geluid, luchtverontreiniging en hitte hebben bij  het wonen in een hoogbouwcomplex. En wat het wonen in een hoogbouwcomplex betekent voor de sociale cohesie, algehele en mentale gezondheid? Dit helpt de GGD bij het adviseren over op welke manier hoogbouw het beste kan worden ingericht voor verschillende groepen bewoners.

In deze desktopstudie wilden de onderzoekers inzicht verkrijgen in de vraag op welke manier wonen op hoogte de gezondheid beïnvloedt, zowel op fysiek als op mentaal vlak.

Methode

De onderzoekers wilden diverse aspecten van hoogbouw (bijvoorbeeld  geluid, luchtkwaliteit, hitte, sociale cohesie en mentaal welbevinden) die betrekking hebben op gezondheid  onderzoeken. Dit doen zij door middel van literatuuronderzoek. Uit relevante grijze en wetenschappelijke literatuur maakten zij een overzicht van de beschreven gezondheidseffecten. Hieruit selecteerden zij vervolgens de meest relevante effecten voor verdere uitwerking.

‘De behoefte aan meer kennis over hoogbouw en gezondheid blijkt ook buiten de GGD Rotterdam-Rijnmond actueel. Meerdere collega’s hebben namelijk interesse getoond in de resultaten en willen graag meedenken met een vervolg.’

- Amy Kragt (GGD Rotterdam-Rijnmond)

Resultaten

De resultaten van deze desktopstudie geven een eerste overzicht van de wetenschappelijke en grijze literatuur over gezondheid en het wonen op hoogte. Dit overzicht biedt ondersteuning aan GGD-medewerkers in de advisering rondom hoogbouw.

De volgende vier bevindingen zijn in dit onderzoek naar voren gekomen:

1. Lucht en geluid

Uit de literatuur blijkt dat de impact van de milieufactoren luchtkwaliteit en geluid hoger is op de lage verdiepingen van een hoogbouwcomplex. De fijnstofconcentraties nemen af tot op een hoogte van 100 meter, de stikstofoxiden variëren en de geluidsniveaus van verkeer nemen globaal af naarmate de hoogte toeneemt.

2. Hitte

Welke invloed hitte exact heeft op de gezondheid van de bewoners van een hoogbouwcomplex is met deze desktopstudie onvoldoende te beantwoorden. Het lijkt erop dat hoogbouw een hoger risico op oververhitting met zich meebrengt en dat er ook verschillen zijn tussen lage en hoge verdiepingen door de variatie in zoninval, schaduw en windsnelheid.

3. Algemene gezondheid

Hoogbouw is minder goed toegankelijk voor medische hulpdiensten waardoor het langer duurt voordat de hulpdiensten ter plekke zijn. Op hogere verdiepingen is de uitkomst en overleving dan ook slechter.

4. Sociale cohesie en mentaal welbevinden

Uit de literatuur blijkt dat wonen in hoogbouw meer mentale stress en sociale isolatie oplevert. Het is lastiger om sociale contacten te leggen en verbondenheid te voelen met de gemeenschap. Het contact met de grond gaat vanaf de 5^e verdieping verloren. In de literatuur worden veel adviezen aangedragen om de sociale cohesie en het mentaal welbevinden positief te beïnvloeden. Bijvoorbeeld door het aanpassen van het hoogbouwcomplex aan de doelgroep en het toepassen van aanpassingen in de ontwerpfase, zoals het creëren van uitnodigende lobby’s, voldoende grote gedeelde ruimtes, en vrij uitzicht.

Deze desktopstudie kan ook een start zijn voor meer onderzoek in Nederland of onderzoek naar andere thema’s zoals hitte, geluid binnenshuis of wind. Het kan ook een start zijn voor verdere samenwerking met bijvoorbeeld bewoners, planologen, architecten, ontwikkelaars en beleidsmakers.

Meer weten?

Alles over dit onderzoek lees je in het rapport wat je kunt downloaden (links bovenaan deze pagina). 

Heb je een vraag over dit project? Neem dan contact op met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Looptijd: Januari – Mei 2025

Dit project is een samenwerking van GGD Rotterdam-Rijnmond en Erasmus MC.