Op 13 oktober 2022 vond het symposium Gezonde Leefomgeving van de Academische Werkplaats Gezonde Leefomgeving plaats. Een ochtend bomvol mooie presentaties over Voedselomgeving, Beweegvriendelijke leefomgeving, Stedelijke omgeving, Gezonde openbare ruimte en Hinder en monitoring. En zeker net zo belangrijk; een fijne manier om samen te komen en elkaar 'in het echt!' te ontmoeten en te spreken.
Een verslag van een gezellige en leerzame ochtend.
KRO-NCRV Pointer: VET VERLEID - Een ongezonde omgeving in kaart gebracht
Thomas de Beus en Karen Geurtsen van Pointer trapten het symposium af met een heel inspirerend verhaal over hun onderzoeken naar de (on)gezonde voedselomgeving. Met prachtige visuals lieten zij onder meer zien hoeveel fastfoodrestaurants er bij zijn gekomen de afgelopen jaren, je kunt dat hier opzoeken voor je eigen straat. Ook lieten ze een duidelijk filmpje zien over hoe ons ‘hamsterbrein’ werkt, dat we eten willen ‘hamsteren’. Met zoveel ongezond voedsel in de omgeving rondom huis en school is het voor ons hamsterbrein erg moeilijk om gezond te blijven eten.
Kunnen we met de mooie visuals van Pointer en de expertise van de GGD het tij keren?
Thomas de Beus en Karen Geurtsen (Pointer): 'Vet verleid. Een ongezonde leefomgeving in kaart gebracht'
Meer weten? Kijk op het platform Vet! van KRO-NCRV Pointer.
Deelsessie: Gezonde Openbare Ruimte
Voorzitter: Lenneke Vaandrager, Universitair Hoofddocent Gezondheid en Maatschappij, Wageningen Universiteit, en lid van onze Raad van Advies.
In deze sessie presenteerden Marja de Jong en Reint Huijzendveld hun onderzoeken naar de beleving van de leefomgeving en over beleidsstandaarden voor een gezonde inrichting. Marthe Derksen was helaas afwezig. Haar presentatie over bewonersparticipatie bij verschillende groenprojecten is wel in te zien via de link hieronder.
In de discussie onder leiding van Lenneke Vaandrager werd opgeroepen om de kansen te pakken die bij verschillende gemeenten liggen die met gezonde openbare ruimte aan de slag willen. En de noodzaak hiertoe is groot, kijk maar naar de toename in overgewicht. Ook werd gediscussieerd over de bruikbaarheid van standaarden en normen voor gezonde inrichting bij de GGD-advisering. Zijn deze voldoende wetenschappelijk onderbouwd voor thema’s als groen, fietspaden, speelplekken etcetera? Al moeten we ook niet wachten met inzet van maatregelen waarvan we al voldoende weten. Oftewel: Laten we starten met toepassen en adviseren van standaarden en deze vervolgens gaan onderzoeken.
Marja de Jong (GGD IJsselland): ‘Onderzoek naar beleving van de leefomgeving met photovoice’
Marthe Derkzen (WUR): ‘Groene participatie: wat zijn de welzijnsopbrengsten?’
Reint Huijzendveld (Erasmus MC): ‘Systematic review over de effecten van beleidsstandaarden voor een gezonde leefomgeving: een protocol’
Deelsessie: Hinder en Monitoring
Voorzitter: Annemiek van Overveld, Adviseur bij het centrum Gezondheid en Milieu van het RIVM, en lid van onze Raad van Advies.
In deze sessie presenteerde Manon Vaal een onderzoek naar geurhinder van een papierfabriek, Anne Meerdink en Tjitske Sijbrandij presenteerden de monitoring van hinder van vliegverkeer en Rob van Aalsbrug gaf een inkijkje in de eerste resultaten van zijn nog lopende project over geurhinder van veehouderijen.
In de discussie onder leiding van Annemiek van Overveld werd aandacht gevraagd voor het belang van het vakgebied psychologie in het hindervraagstuk, onder meer ten aanzien van het ontwikkelen van coping tools. Verder kwam het grote belang van handelingsperspectieven naar voren, denk bijvoorbeeld aan een goede klachtenprocedure bij bedrijven waar omwonenden terecht kunnen met hun klachten. Ook is gediscussieerd over hoe hinder meegenomen zou kunnen worden in vergunningverlening. Risico’s en kansen van lokale onderzoeken naar hinder werden besproken. Het onderzoek naar geluidhinder en slaapverstoring van vliegverkeer is een mooi voorbeeld van het gebruik van eigen data om aandacht te vragen voor een onderwerp en aan tafel te komen. Hinder is een belangrijk onderwerp met nog veel vraagstukken. De gepresenteerde onderzoeken en de gevoerde discussie leveren een mooie bijdrage aan de ontwikkeling van kennis en ervaring op het gebied van hinder.
Manon Vaal (GGD Gelderland Midden): ‘Omvang van geurhinder rondom een papierfabriek’
Anne Meerdink (GGD GHOR Nederland) & Tjitske Sijbrandij (GGD Fryslân): ‘Belevingsonderzoek geluidhinder en slaapverstoring luchtvaart 2020’
Rob van Aalsburg (GGD Brabant): ‘Geurbelasting en geurhinder van veehouderijen; impact, blootstellings-response relatie en discrepanties’*
*Omdat dit onderzoek nog niet is afgerond maken we deze presentatie nog niet openbaar. Na afronding van het project vind je het rapport op onze website.
Presentatie gemist?
Voor wie er niet bij kon zijn gaven Manon Vaal, Anne Meerdink en Tjitske Sijbrandij hun presentaties opnieuw in een webinar.
Kijk hier de opnames terug.
Deelsessie: Stedelijke Omgeving
Voorzitter: Gerard Hoek, Universitair Hoofddocent bij het Institute for Risk Assessment Sciences, Universiteit Utrecht, en lid van ons Bestuur.
In deze sessie werden vier presentaties gegeven: Mariëlle Beenackers over stedelijke verdichting, Imke van Moorselaar over uitstootvrij wegverkeer, Marije Reedijk over geluidhinder en slaapverstoring door wegverkeer en Janneke Mikkers over de GGD advisering bij de aanleg van de ‘gezondste stadswijk van de Randstad’ vlakbij een snelweg en een drukke verkeersader.
Stedelijke verdichting kan voor de ‘oorspronkelijke’ bewoners, die vaak een lager inkomen hebben dan de nieuwkomers, leiden tot meer stress en minder sociale cohesie in de wijk. Daarom is het belangrijk juist ook deze groep te betrekken bij de inrichting van de wijk. Uitstootvrij wegverkeer leidt tot verbetering van de luchtkwaliteit, maar de afname in het aantal decibellen is beperkt. In de discussie onder leiding van Gerard Hoek werd daarover doorgepraat; het leidt wél tot minder piekgeluiden en naar verwachting ook tot gezondheidswinst. Dat de ervaren geluidhinder en slaapverstoring ook wordt bepaald door andere factoren dan het aantal decibellen werd besproken door Marije Reedijk. Naar aanleiding van de presentatie van Janneke Mikkers werd doorgepraat over de spagaat waar je als GGD in terecht komt als er een nieuwe wijk wordt gebouwd op een zwaarbelaste locatie.
Mariëlle Beenackers (Erasmus MC): ‘Stedelijke verdichting en gezondheid: een systeemperspectief vanuit experts en bewoners’
Imke van Moorselaar (GGD Amsterdam): ‘Uitstootvrije mobiliteit. Resterende milieubelasting voor luchtkwaliteit en geluid in de stedelijke omgeving’
Marije Reedijk (RIVM): ‘De invloed van co- determinanten op hinder en slaapverstoring van wegverkeergeluid’
Janneke Mikkers (GGD Haaglanden): ‘De gezondste wijk op een drukke, geluidbelaste locatie? De GGD aanpak voor een nieuwbouwlocatie’
Presentatie gemist?
Voor wie er niet bij kon zijn gaven Imke van Moorselaar en Janneke Mikkers hun presentaties opnieuw in een webinar.
Kijk hier de opnames terug.
Deelsessie: Beweegvriendelijke Leefomgeving
Voorzitter: Sarah Pos, Coördinator Programma Gezonde Leefomgeving bij GGD GHOR Nederland, en lid van onze Raad van Advies.
In deze sessie presenteerden Marlies Meijer, Hanneke Kruize, Annelies van den Brink en Nori van Balkom onderzoeken naar de wensen van professionals en inwoners voor een beweegvriendelijke wijk. Met daarbij ook aandacht voor het belang van avontuurlijk buitenspelen.
In de discussie onder leiding van Sarah Pos werd doorgepraat over de verschillen en overeenkomsten tussen wensen van professionals en inwoners. Uit veel onderzoeken blijkt dat mensen een groene omgeving belangrijk vinden. Daarnaast heeft groen verschillende andere positieve effecten, waaronder het tegengaan van hitte en wateroverlast. Dat kan het draagvlak voor groen bij gemeenten vergroten. Ook de Omgevingswet, en de aandacht voor gezondheid daarbij, biedt kansen voor een groenere, beweegvriendelijke inrichting.
Marlies Meijer (WUR): ‘The Power of Risky Play – waarom avontuurlijk buitenspelen belangrijk is’
Hanneke Kruize (RIVM) & Annelien van den Brink (GGD Twente): ‘Invloed van de fysieke leefomgeving op bewegen vanuit het perspectief van bewoners en praktijkprofessionals’
Nori van Balkom (GGD Haaglanden): ‘De bewoners als experts van hun eigen gezondheid’
Oktober 2022